New York Times: Türkiye bir milyon Suriyeli mülteciyi geri göndermeyi planlıyor
New York Times, “Türkiye’nin Radikal Planı” başlıklı haberinde, bir milyon Suriyeli mültecinin ülkelerine geri gönderilmesinin planlandığını yazdı.
Carlotta Gall imzalı haberde son sekiz yıldır milyonlarca Suriyeli’ye kapılarını açan Türkiye’nin yön değiştirdiği, son haftalarda büyük kentlerde yaşayan binlerce Suriyeli’nin otobüs ve polis araçlarıyla sınıra götürüldüğü belirtiliyor. Habere göre Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Suriyeli mülteciler sorununa radikal bir çözüm getirmeye çalışıyor. Bu çözüm, Suriyeli mültecilerin, Amerika ve Kürt müttefiklerinin kontrolündeki Suriye topraklarına yerleştirilmesini öngörüyor. Erdoğan, bunun gerçekleşmemesi durumunda Suriyeli mültecileri Avrupa’ya gönderme tehdidinde bulunuyor.
Tampon bölge planına yeni “ambalaj”
Gazete, Erdoğan’ın uzun süredir güvenlik tehdidi olarak kabul ettiği Kürt güçleri uzak tutmak için Türkiye-Suriye sınırında bir tampon bölge oluşturulmasını talep ettiğini hatırlatıyor. Ancak Erdoğan şimdiyse Türkiye’de Suriyeli mültecilere ilişkin memnuniyetsizliğin artması ve Suriye ve Rusya’nın düzenlediği saldırıların yüz binleri daha sınıra kaçmaya zorlaması üzerine tampon bölge fikrini savaştan kaçan Suriyeli mülteciler için oluşturulacak bir sığınak olarak yeniden ambalajlıyor.
Tampon bölgeye en az bir milyon Suriyeli mültecinin yerleştirilmesini amaçladıklarını kaydeden Cumhurbaşkanı, gerekirse bu bölgede yeni kentler kurulabileceği önerisinde bulunuyor. Suriye’deki savaşta taraf olan diğer hiçbir ülke, bu fikri kabul etmiyor. Bölgeye derhal erişim sağlanmaması durumunda bu bölgeyi kendisinin oluşturacağı tehdidinde bulunan Erdoğan, aksi takdirde Avrupa’yı çok sayıda mültecinin kıtaya akın etmesi için kapıları açmakla tehdit ediyor.
Ancak habere göre Suriyeliler, yüzlerini Avrupa’ya çevirdi bile. Türk ve uluslararası yetkililer, Türkiye’den deniz yoluyla Avrupa’ya geçiş yapmaya çalışan çoğu Suriyeli mültecinin sayısında artış kaydedildiğini bildirdi.
Suriyeli mültecilere yönelik tavır değişti
Öte yandan gazete, uzun zamandır Suriyeli mültecilere arka çıkan Erdoğan’ın tavır değişikliğinin, Haziran ayında İstanbul’da yapılan belediye başkanlığı seçiminde partisinin hezimete uğramasından sonra geldiğinin, ekonomik durgunluğun derinleşmesi ve hızla artan işsizlik ve enflasyonun Türk halkı arasındaki Suriyeli karşıtı hisleri körüklemesinin de mültecilere yönelik tutumun değişmesinde rol oynadığının altını çiziyor.
Yetkililer, ikamet belgeleri olmadan kaçak çalışan Suriyeliler’in üzerine gidiyor. Kaçak Suriyeli çalıştırılan işverenler cezalandırılıyor, fabrika ve atölyeler kapanmaya zorlanıyor. Ev sahiplerinin kira ücretlerini yükseltmesi, sosyal medyada Suriyeli karşıtı yorum ve paylaşım patlaması yaşanması, hükümet yanlısı medyanın bile Suriyeliler hakkında eleştirel bir tutum takınması, Türkiye’de Suriyeli mültecilerle ilgili havanın nasıl değiştiğini ortaya koyar nitelikte.
Çoğu AKP’li yerel yöneticiyse hükümetin mültecileri sınır dışı etmeye başladığını yalanlıyor, ancak mültecilere yönelik sert önlemleri destekleyerek Suriyeliler’in yasalar çerçevesinde yaşamlarını sürdürmeleri gerektiğinin altını çiziyor. Esenyurt Belediyesi Basın Yayın Müdürü Fatih Yılmaz, belediyenin, haftada yaklaşık yüz mültecinin Suriye’ye dönmesi için otobüs hizmeti vermeye başladığını, Suriyeliler’in ilçeden ayrılmaya başlamasının Türk vatandaşlarını memnun ettiğini söylüyor.
“Suriyeliler açısından bir felaket senaryosu”
Son gelişmeler, Türkiye’de yaşayan Suriyeli mülteciler arasındaysa şok etkisi yarattı. Gaziantep’te bir sivil toplum kuruluşunda çalışan Mohanned Ghabash, bu durumu, “Suriyeliler için bir felaket” olarak niteliyor. Şu anda Gaziantep nüfusunun beşte birini oluşturan Suriyeliler, yaptıkları yatırımlar ve beraberlerinde getirdikleri iş becerisi ve ucuz işgücüyle kentte büyük değişime yol açtı. Çoğu Suriye’nin ikinci büyük kenti olan, köklü kültürel ve ticari bir merkez olarak kabul edilen Halep’ten gelen Suriyeliler, Gaziantep’te çok sayıda tekstil atölyesi, kafe, restoran ve pastane açtı.
Çok sayıda Suriyeli Gaziantep’te hayata yeniden başlamıştı
Gazete, haberinde, Suriye’den Gaziantep’e göç eden ve burada kendilerine yeni hayatlar kuran bazı Suriyeliler’in profillerine yer veriyor. Halepli tanınmış bakır ustası İbrahim Nahlas, Türk zanaatkarlarla uzun yıllardır iletişim içinde olduğunu, ürettiği bakır ürünleri Ortadoğu çapında sattığını söylüyor.
Halep’teki 12 milyon dolarlık fabrikasını savaşta kaybeden Nour Mousilly ise Suriye’de yetiştirdiği ustalarını beraberinde Gaziantep’e getirerek burada kurduğu tekstil atölyesinde erkek iç çamaşırları üretiyor. Mousilly, Ortadoğu çapında yerleşik bir tüketici tabanına sahip.
“Suriyeliler Türkiye’deki yasalara uymalı”
Suriyeliler’in Gaziantep’e getirdiği ekonomik hareketliliği destekleyen AKP’li Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin ise Suriyeliler’in Türk yasalarına uyması gerektiğinin altını çiziyor. Ancak Suriyeliler’e göre yeni uygulamaların amacı, Gaziantep’i terk etmelerini sağlamak.
Sınır dışı edilenlerin sayısı, Türkiye’deki toplam Suriyeli sayısının çok altında. Ancak gazete, bunun, Erdoğan’ın siyasi rakiplerine, mülteci sayısını azaltmak için harekete geçtiği, Avrupa ve Amerika’ya ise mülteciler konusunda yeni bir çözüme ihtiyaç olduğu mesajı verdiğini kaydediyor.
